Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2008

Και τώρα...τι;

Κόντρα στις αποφάσεις μου για την συγκεκριμένη στιγμή - δεν είναι η μόνη υπόσχεση που έχω δώσει και δεν έχω κρατήσει - θα αφήσω το ρεύμα της επικαιρότητας να με παρασύρει και θα ασχοληθώ μαζί της, έστω και για λίγο. Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος πλην Φλωρίνης - η Φλώρινα είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο - Χριστόδουλος, κατά κόσμον Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης, πέθανε.Τα "εκοιμήθη" και τα περί "γειτονιάς των αγγέλων" θα τα αφήσω για τους ρομαντικούς. Γύρω στις τρεις τα ξημερώματα έπεσε σε κώμα και πέντε και τέταρτο τελείωσε η ιστορία. Πιθανότατα δεν κατάλαβε τίποτα. Πέθανε λοιπόν. Και τώρα...τι;
Σενάρια διαδοχής υπάρχουν πολλά, και είχαν φουντώσει από την εποχή που έγινε φανερό ότι μάλλον δεν την γλιτώνει. Στην τελική ευθεία δύο μεγάλα ονόματα: ο Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος και ο Δημητριάδος Ιγνάτιος. Τσόντα και ο Θεσσαλονίκης Άνθιμος αλλά, ευτυχώς, χωρίς πολλές ελπίδες. Πηγές εκ των έσω μου λένε ότι ο Ευστάθιος φορτσάρει για το νήμα, χωρίς όμως να αποκλείεται ρελάνς στα τελευταία εκατό μέτρα από τον Ιγνάτιο. Όπως και να έχει, η αιματοχυσία μοιάζει αναπόφευκτη.
Προσωπικά δεν με ενδιαφέρει καθόλου ούτε το έργο του Χριστόδουλου ούτε το έργο της εκκλησίας. Καίρια θέματα έμειναν στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και επί των ημερών του -χαρακτηριστικά αναφέρω το θέμα του διαχωρισμού Κράτους και Εκκλησίας - και, απ' ότι φαίνεται, θα συνεχίζουν να μαζεύουν σκόνη και επι των ημερών του διαδόχου του. Την ώρα που εκείνος μάζευε υπογραφές για τις ταυτότητες, το Σύστημα Υγείας βρισκόταν υπό κατάρρευση - και ακόμα βρίσκεται - , η G700 γεννιόταν με αφόρητους πόνους από την μαμά πατρίδα, οι καρχαρίες ακόνιζαν τα δόντια τους. Είναι χαρακτηριστικό της Εκκλησίας να μην ασχολείται με πραγματικά σοβαρά ζητήματα. Γιατί λοιπόν να με ενδιαφέρει ποιος θα στρογγυλοκαθίσει τον τροφαντό πισινό του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο;
Δυστυχώς, η Ιεραρχία της εκκλησίας ασκεί τρομερή επιρροή στην ζωή του Νεοέλληνα πολίτη. Ως εκ τούτου, έχω συγκεκριμένες απαιτήσεις από τον διάδοχο. Πρωτίστως, να μην έχει μεγάλο στόμα. Είναι γνωστές οι δηλώσεις του Ταλιμπάν Ανθίμου και αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή. Απαιτώ ο διάδοχος να έχει σύγχρονη νοοτροπία. Το "ελάτε και με τα σκουλαρίκια" δεν μου λέει απολύτως τίποτα, από την στιγμή που δεν υπάρχει κατανόηση για τις ανθρώπινες ελευθερίες. Απαιτώ ταπεινότητα και όχι "hype" του τύπου "σας πάω". Απαιτώ σοβαρότητα και όχι λάβαρα της Αγίας Λαύρας και ανέκδοτα. Απαιτώ ευρυμάθεια και όχι δηλώσεις του τύπου "δεν ήξερα ότι είχαμε Χούντα επειδή διάβαζα".
Ο Χριστόδουλος πέθανε, και οι νεκροί πρέπει να μένουν με τους νεκρούς. Ούτε τον συμπαθούσα ούτε τον αντιπαθούσα. Αδιαφορώ πλήρως. Τώρα όμως που έμεινε κενή η θέση της κεφαλής της εκκλησίας, είναι ευκαιρία να γίνει μια πραγματική στροφή εκσυγχρονισμού. Ευσεβείς πόθοι, θα πείτε κάποιοι. Η ελπίδα όμως πεθαίνει πάντα τελευταία (και το νεύρο κουρελιάζεται πρώτο).

Δευτέρα 14 Ιανουαρίου 2008

Μεγαλώνοντας στο Σύμπαν...

"Πρόκειται να πεθάνουμε, γιαυτό είμαστε πολύ τυχεροί.Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα πεθάνουν, γιατί ποτέ δεν θα γεννηθούν. Οι δυνάμει άνθρωποι που θα μπορούσαν να βρίσκονται στην θέση μου αλλά που στην πραγματικότητα ποτέ δεν θα αντικρίσουν το φως της ημέρας, είναι περισσότεροι από τους κόκκους άμμου της Σαχάρας. Σίγουρα αυτά τα αγέννητα φαντάσματα περιλαμβάνουν ποιητές σπουδαιότερους από τον Keats, επιστήμονες σπουδαιότερους από τον Νεύτωνα. Το ξέρουμε αυτό γιατί το σύνολο των δυνάμει ανθρώπων που επιτρέπει το DNA είναι πολλές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερο από το σύνολο των πραγματικών ανθρώπων. Σε πείσμα των εκπληκτικών αυτών πιθανοτήτων, εγώ κι εσείς, μέσα στην απλότητά μας, είμαστε εδώ [...]"
Έτσι ξεκινά το βιβλίο του Richard Dawkins "Unweaving The Rainbow". Παρά τις πιθανότητες, τα καταφέρατε. Είσαστε εδώ. Η πρώτη φράση δεν είναι πεσιμιστική. Σκεφτείτε πόσο τυχεροί ήσασταν, ανάμεσα σε εκατό εκατομμύρια ομοίους σας, εσείς που καταφέρατε να φτάσετε πρώτοι στον στόχο: ένα και μοναδικό ωάριο. Κανείς άλλος δεν τα κατάφερε τόσο καλά. Ήσασταν οι μόνοι νικητές σε έναν αδυσώπητο αγώνα δρόμου, στον οποίο δεν υπήρχε αργυρό μετάλλιο για τον δεύτερο. Σας αξίζουν συγχαρητήρια! Καταφέρατε το πιό δύσκολο: να υπάρξετε!
Ρίξτε μια ματιά γύρω σας. Κάθε γωνίτσα και ένα θαύμα, κάθε πέτρα και ένα μυστήριο, κάθε χορταράκι και ένα Σύμπαν. Ο Κόσμος στον οποίον ήρθατε δεν είναι μόνο πιό παράξενος απ' ότι φαντάζεστε. Είναι πιό παράξενος απ' ότι μπορείτε να φανταστείτε. Έχετε δουλειά να κάνετε. Ερωτήματα να απαντήσετε, μυστήρια να ξεδιαλύνετε, ομορφιές να θαυμάσετε. Δεν χρειάζεστε δεύτερη ευκαιρία. Η μια και μοναδική που σας δόθηκε, φτάνει και περισσεύει. Αρπάξτε την.
Κι εγώ τα κατάφερα. Είμαι κι εγώ εδώ, μαζί σας. Θέλω να σας ψιθυρίσω κάτι στ' αυτί. Σκύψτε λίγο. Μην φοβάστε! Πιο κοντά! Θέλω να σας πω ένα μυστικό!
Ξέρετε κάτι; Ήμαστε εδώ. Μαζί. Τώρα. Κι αυτό το τώρα, αυτή η μικρή, θαυμαστή, πανέμορφη στιγμή που μας βρίσκει μαζί, σε αυτόν τον Κόσμο, είναι πολύ όμορφη και πολύτιμη για να παραπονούμαστε. Κάποια στιγμή θα φύγουμε, κι εγώ κι εσείς. Κάποιοι άλλοι τα κατάφεραν πριν από μας, και τώρα έφυγαν. Κάποιοι θα έρθουν μετά από μας, αφότου έχουμε φύγει.
Είμαστε ένα νεαρό είδος, οι Βενιαμίν της Εξέλιξης. Είμαστε στην άκρη ενός μικρού κλαδιού στο τεράστιο δέντρο της Ζωής. Κοιτάξτε τι έχουμε καταφέρει μαζί, σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα! Έχουμε μάθει τόσα πολλά, και υπάρχουν άλλα τόσα μπροστά μας να τα μάθουμε. Παρά τα εμπόδια, παρά τα πισωγυρίσματα, παρά τους εγωισμούς μας, έχουμε φτάσει μακριά. Και το ταξίδι δεν έχει τέλος!
Και τι ομορφιά βρίσκουμε στον δρόμο μας! Κοιτάξτε προς τα πάνω. Τον χορό ενός γαλαξία, μια ατέλειωτη θάλασσα από αστέρια. Τον θανάσιμο εναγκαλισμό μιας μαύρης τρύπας και ενός κόκκινου γίγαντα στις άκρες του γνωστού Σύμπαντος. Το δημιουργικό ξέσπασμα ενός σούπερ νόβα, εκατομμύρια φορές φωτεινότερο από τον Ήλιο μας. Το νεραϊδίσιο σπινθηροβόλημα ενός πάλσαρ. Τα νωχελικά πλοκάμια σκόνης στην Ζώνη του Ωρίωνα, εκεί που γεννιούνται αστέρια και κόσμοι σαν τον δικό μας.
Κοιτάξτε και προς τα κάτω. Μικρόκοσμοι μέσα μας. Τρισεκατομμύρια κόσμοι. Εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, αποθήκες, βιβλιοθήκες, μηχανές, γρανάζια, δρόμοι και λεωφόροι, ωκεανοί...κι όλα αυτά μικρότερα κι από το κεφάλι καρφίτσας. Και πιό κάτω. Η φρενίτιδα του ηλεκτρονίου, αυτού του άπιαστου τίποτα. Παντού και πουθενά, το φευγαλέο άγγιγμα του νετρίνου. Λαβύρινθοι υπερχορδών, ασύλληπτες πραγματικότητες από έντεκα διαστάσεις, πιό κοντά στο τίποτα απ' οτιδήποτε άλλο κι όμως τόσο αληθινές.
Θέλετε θαύματα; Θέλετε μυστήρια; Θέλετε ομορφιά; Μην ψάχνετε μακριά, σε μουχλιασμένες σελίδες και φαγωμένες πέτρες. Είναι όλα εδώ, μπροστά σας, γύρω σας, μέσα σας. Ερμηνεύστε τα μυστήρια. Απαντήστε στα ερωτήματα. Θαυμάστε την ομορφιά. Και όταν έρθουν οι άλλοι, πείτε τους τι μάθατε. Όπως οι προηγούμενοι τα είπαν σε μας. Γιατί αυτός είναι ο σκοπός μας. Γιαυτό είμαστε εδώ. Για να ψάξουμε, να ερευνήσουμε και να απαντήσουμε.

Πέμπτη 3 Ιανουαρίου 2008

Jarhead

Πάει καιρός από τότε που ξεμπέρδεψα με το βάσανο της θητείας αλλά, ακόμα και τώρα, νοιώθω μια αναγούλα όταν βλέπω στρατιωτικό. Δεν θα το έλεγα φόβο, ούτε μίσος. Είναι μάλλον μια αίσθηση ματαιότητας, η σκέψη ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει ούτε πρόκειται να αλλάξει, εκείνο το κενό στο στομάχι κάθε φορά που η λογική σου δέχεται την σφοδρή επίθεση της πραγματικότητας του στρατοπέδου. Ακόμα και τώρα, μετά από τόσα χρόνια, μικρά πράγματα έρχονται και ξυπνάνε μέσα μου αυτά τα συναισθήματα, τραβάνε πονηρά στο φως τις αναμνήσεις που έχω προσεκτικά καταχωνιάσει στα πιό βαθιά συρτάρια του μυαλού μου. Το "Jarhead" είναι ένα από τα μικρά αυτά πράγματα. Και αυτό που μου ξύπνησε είναι η πιό σημαντική συνειδητοποίηση που είχα όταν υπηρετούσα: πόσο απαίσιο είναι να σε αναγκάζουν να κάνεις κάτι εντελώς ανούσιο.
Βασισμένη στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του πρώην καταδρομέα Anthony "Swoff" Swofford, η ταινία παρουσιάζει τα όσα έζησε στην διάρκεια της
θητείας του, από την κατάταξή του μέχρι την απόλυσή του από τον πρώτο πόλεμο στον Περσικό. Όταν καλείται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα ενός παρανοϊκού πολέμου, καταλαβαίνει ότι τίποτε δεν είναι όπως του τα έμαθαν. Οι ανώτεροί του δεν είναι ήρωες αλλά ανούσιοι φαφλατάδες, οι συνάδελφοί του δεν είναι φίλοι αλλά ο κακός του εαυτός, ο πόλεμος δεν γίνεται για την πατρίδα ή τα ιδανικά, αλλά για τους ηλίθιους που τον έβαλαν εκεί. Στην προσπάθειά του να αντέξει, αγκιστρώνεται απελπισμένα σε δύο άτομα: στον επικελευστή του Sykes και στον συνάδελφό του Troy. Από τον πρώτο προσπαθεί να ξαναβρεί την λογική που έχει χάσει και από τον δεύτερο προσπαθεί να βρει τον φίλο που δεν είχε ποτέ. Στο τέλος αποτυγχάνει και στα δύο, αλλά όχι χωρίς να έχει πάρει ένα σημαντικό μάθημα: ότι και ο ίδιος έχει αλλάξει ανεπανόρθωτα.
Στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ο εικοσιεπτάχρονο
ς Jake Gyllenhaal δίνει εξαιρετική ισορροπία ανάμεσα στο σαρκαστικό, στο κωμικό και στο τραγικό στοιχείο ενός χαρακτήρα που ωριμάζει απότομα μέσα από καταστάσεις που αδυνατεί να καταλάβει. Με μια υποψηφιότητα για Όσκαρ - για το αμφιλεγόμενο "Brokeback Mountain" - ένα BAFTA και εννιά ακόμα μικρότερα βραβεία (διόλου ευκαταφρόνητο portfolio για την ηλικία του ), αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται να ξεμπερδέψουμε εύκολα μαζί του. Κεκτημένη ταχύτητα; Παροδικό φαινόμενο; Κατά την γνώμη μου, απλώς και μόνο ταλέντο. Περιμένω με ανυπομονησία το "Zodiac", αλλά είμαι σίγουρος ότι ο Gyllenhaal έχει όλα τα προσόντα να αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της γενιάς του.
Δίπλα του και σ
τον ρόλο του επικελευστή Sykes ο "πολύς" James Foxx, που μετά το "Ray" και το "Collateral" συνεχίζει να με εντυπωσιάζει. Με εξαιρετική μαεστρία και με μια δόση πλάκας, ο Foxx αποδίδει τον ρόλο ενός ανθρώπου που αγαπάει αυτό που κάνει αλλά χωρίς να έχει βυθιστεί στον παραλογισμό του "καραβανά". "Νομίζεις ότι είσαι ο μόνος που έχει βαρεθεί;", λέει στον Swofford όταν τον τιμωρεί. Ο Sykes έχει βαρεθεί. Έχει βαρεθεί τον πόλεμο, έχει βαρεθεί τον στρατώνα, έχει βαρεθεί την στολή και τα παραγγέλματα. Αλλά αυτή είναι η δουλειά του. Και καταφέρνει να βρει ευχαρίστηση σ' αυτή.
Ένας ηθοποιός που χαρακτηρίζω "ήρεμη δύναμη", ο Peter Sarsgaard βρίσκεται στον ρόλο του Troy, αλλά θέλω να επισημάνω τον Brian Geraghty στον ρόλο του ήρεμου και λίγο χαζούλη Fergus. Και δεν μπορώ να μην νοιώθω ευτυχισμένος όταν βλέπω τον αγαπημένο μου Chris Cooper σε ένα σύντομο πέρασμα στον ρόλο του απόλυτου "καραβανά", Αντισυνταγματάρχη Kazinski.
Στην
σκηνοθεσία, ο Sam Mendes του "American Beauty". Στην τρίτη μόλις ταινία του αποδεικνύει ότι έχει το..."κοκαλάκι της νυχτερίδας" για ταινίες που απεικονίζουν την πραγματικότητα πίσω από το "αμερικάνικο όνειρο". Ρίχνοντας και πάλι το βάρος στους χαρακτήρες, καταφέρνει να πιάσει σκηνές που χώνουν το μαχαίρι βαθιά και μας μαθαίνουν ότι και η ασχήμια είναι μέρος της ζωής. Με ταινίες σαν και αυτή, αν μη τι άλλο, καταλαβαίνω ότι το Όσκαρ στο ντεμπούτο του δεν ήταν τυχαίο.
Σαν επίλογο, έχω μια πρόταση να σας κάνω. Ξεχάστε τις (βυσματικές) εμπειρίες
του Χριστόφορου Κάσδαγλη στο "Απολύομαι και τρελαίνομαι" . Προτιμήστε το "Jarhead". Πιστεύω ότι θα καταλάβετε πως, είτε στην Ελλάδα, είτε στην Αμερική, είτε οπουδήποτε αλλού, ο παραλογισμός και η έλλειψη λογικής του στρατού είναι παντού ίδιες.










Βαθμολογία................................8/10

International Movie Database: http://www.imdb.com/title/tt0418763/

Trivia: Σύμφωνα με την ίδια την ταινία, η λέξη "jarhead" (στα ελληνικά μεταφράζεται σαν "βαζοκέφαλος") παραπέμπει στο υπηρεσιακό κούρεμα των Καταδρομέων. Παράλληλα, είναι και μια μεταφορά για ένα κοινό χαρακτηριστικό του κεφαλιού των καταδρομέων και ενός βάζου: είναι και τα δύο άδεια. Δεν γνωρίζω κάτι αντίστοιχο για τους Έλληνες Καταδρομείς, αλλά δεν αποκλείεται να υπάρχει.