Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009

Happy Darwin Day!

Διακόσια χρόνια κλείνουν σήμερα από την ημέρα της γέννησης του Καρόλου Δαρβίνου. Σαν σήμερα, το 1809, σε ένα μικρή κωμόπολη της Δυτικής Αγγλίας, ήρθε στην ζωή ο άνθρωπος που έμελλε ν'αλλάξει για πάντα τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας και την θέση μας σ'αυτόν. Επίσης κλείνουν εκατόν πενήντα χρόνια από τότε που αυτός ο άνθρωπος ολοκλήρωσε και εξέδωσε ένα από τα σημαντικότερα βιβλία όλων των εποχών, το "Περί της Καταγωγής των Ειδών".
Η Θεωρία της Εξέλιξης μέσω Φυσικής Επιλογής αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ανθρώπινης διανόησης. Με κομψό τρόπο εξηγεί πως από τις απλούστερες απαρχές της ζωής, αυτή έφτασε στην αφάνταστη ποικιλία που βλέπουμε σήμερα. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Το πιό σημαντικό ίσως είναι οι απαντήσεις που δίνει σε μερικά από τα σημαντικότερα ερωτήματα που έχουμε θέσει. Τι είναι ο Άνθρωπος; Από που ξεκίνησε; Πως έφτασε να είναι αυτό που είναι σήμερα; Πως θα καταλήξει;
Φυσικά, ο Δαρβίνος συνέλλαβε μόνο τις βασικές γραμμές της Θεωρίας. Διακόσια χρόνια μετά, ξέρουμε πολύ περισσότερα, και σίγουρα ο γερο-Κάρολος θα εκστασιαζόταν από την γνώση που έχουμε συγκεντρώσει. Αυτός έκανε την αρχή. Και το σημαντικότερο, έδωσε το έναυσμα στους επόμενους να συνεχίσουν το έργο του. Έτσι μάθαμε για το DNA, για την γενετική απόκληση, για την γονιδιακή ροή, έννοιες που ο ίδιος δεν θα μπορούσε να φανταστεί. Τον ευχαριστούμε όμως γιατί αυτός έθεσε τις βάσεις, τον τιμούμε γιατί ήταν ο πρώτος που τόλμησε να μιλήσει ανοιχτά και τον αγαπάμε γιατί δεν σταματησε ούτε στιγμή να εμπλουτίζει και να διορθώνει τα συμπεράσματά του, παρά τις αντιξοότητες, έτσι ακριβώς όπως οφείλει να ενεργεί ο κάθε επιστήμονας.
Χρόνια πολλά λοιπόν, και καλή Ημέρα Δαρβίνου σε όλους σας!

Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2009

Εκατό...και να καίνε!

Φαίνεται ότι η μανία της λίστας είναι έμφυτη στο ανθρώπινο είδος. Διακατεχόμαστε από μια αρρώστια να ορίζουμε λίστες, σύνολα, να τσουβαλιάζουμε πληροφορίες και να τις αναδιατάσσουμε κατα το δοκούν. Φυσικό και αναμενώμενο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, μια και ο Homo Sapiens είναι είδος που ζει με βάση διάφορα πρότυπα και προσχέδια (τόσο πολύ, που πολλές φορές τα αναζητά εκεί που δεν υπάρχουν, με αρκετά ευτράπελα αλλά και επικίνδυνα αποτελέσματα - βλέπε Αστρολογίες, Αλχημείες κλπ). Μοιραία λοιπόν, κάπου στην Ιστορία, ξεπηδούν και οι λίστες αγαπημένων, Best of αν προτιμάτε. Τα Εκατό Επιδραστικότερα Βιβλία, οι Δέκα Μεγαλύτερες Ανακαλύψεις, τα Δέκα Μεγαλύτερα Επιτεύγματα. Πάντα με βάση το δέκα (κανείς δεν έχει δει λίστα με τα πενηντα τρία καλύτερα ή με τα εικοσι τέσσερα μεγαλύτερα), μια και με αυτή την βάση μάθαμε να μετρούμε (πως τους ήρθε των Σουμερίων το εξήντα, αδυνατώ να καταλάβω ακόμα).
Να λοιπόν που τώρα, εν έτη 2009, υμείς οι Ελληνες, αποφασίσαμε να μπούμε στον σχετικό χορό. Οι Εκατό Μεγαλύτεροι Έλληνες. Μόλις κατάφερα να βρω την πλήρη λίστα, έτσι όπως ψηφίστηκε από περίπου διακόσιους πενήντα χιλιάδες συμπατριώτες μας. Και πρέπει να πω ότι μερικές ιδέες κινούνται ανάμεσα στα όρια του ευτράπελου και του κωμικοτραγικού.
Βλέπουμε λοιπόν ανάμεσα στους υποψηφίους την Βουγιουκλάκη (!), κάπου φιγουράρει ο Όθωνας (αν και...Βαυαρός!), στο "Π" μας κλείνει το μάτι ο εθνοσωτήρας Παπαδόπουλος - ξέρετε ποιός, και απατάσθε αν νομίζετε ότι δεν υπάρχουν νοσταλγοί του - , να κι ο Μέγας Κωνσταντίνος ο οποίος, αν και γεννήθηκε στην Δαλματία, αν και αμφιβάλλω αν μίλαγε έστω μια λέξη ελληνικά, χρίσθηκε Έλλην ελέω Θεού. Ο Ιωάννης Μεταξάς κέρδισε επάξια την θέση του στην λίστα λόγω του "ΟΧΙ" (που δεν το είπε αλλά λέμε ότι το είπε), ο Παρασκευαΐδης...μπαρδόν...Χριστόδουλος μας μπέρδεψε λίγο ως προς την θέση του στην ταξινόμηση, ώσπου τελικά τον χώσαμε στο...Α, ο Παύλος Μελάς χώθηκε κι αυτός γιατί μας έδωσε τους Μακεδονομάχους για τις παρελάσεις, το ίδιο και ο Μακρυγιάννης για το αλήστου μνήμης γλωσσικό του πόνημα - καταπόνημα, θα έλεγα. Τον τίτλο βέβαια του ευτράπελου των ευτραπέλων κερδίζει επάξια και χωρίς ανταγωνισμο ο Αγνωστος Στρατιώτης (sic!). Πάλι καλά που δεν βάλαμε και την Μάνα του Στρατιώτη.
Λείπουν βέβαια κάποιες προσωπικότητες όπως ο Βασίλης Ραφαηλίδης, ο Νίκος Πλουμπίδης (την απουσία του οποίου ισορροπήσαμε, δικαίως, με τον Μπελογιάννη), ο Ηλίας Πετρόπουλος αλλα ποιός νοιάζεται για τους Κομμουνιστές και τους άθεους;
Απόλυτα αναμενόμενα επίσης χώσαμε και καμιά πενηνταριά αρχαίους Έλληνες, οι περισσότεροι εκ των οποίων σίγουρα θα μας φασκέλωναν με χέρια και με πόδια, αλλά είπαμε, είμαστε κατευθείαν απόγονοι τους. Οι διάφοροι κατακτητές μπορεί να πέρασαν απο δω, αλλά δεν ακούμπησαν. Να κι ο Περικλής, να κι ο Φειδίας, να κι ο Θουκιδίδης, να κι ο Θεμιστοκλής,σκαει μύτη κι ο Όμηρος, όλοι μαζί οι Επτά Σοφοί, στην άμυνα ο Λεωνάιντας, δεξί μπακ εκείνο το καλό παιδί ο Φίλιππας ο μονόφθαλμος. Τον σουρεαλιστή Αίσωπο τον αφήσαμε στην πάντα, καθώς και την Υπάτια (και μη σηκωθεί κανένας και πει ότι ήταν Αιγύπτια, γιατί θα τον μαστιγώσω!).
Προσωπικά, ξεχωρίζω και ψηφίζω τρεις. Τον Καποδίστρια (ούτε κι αυτός ήταν έλληνας, αλλά ήταν ο πρώτος κι ο τελευταίος πολιτικός που προσπάθησε να μας κάνει κράτος της προκοπής), τον Καζαντζάκη (ο μόνος άνθρωπος των γραμμάτων που είχε καταλάβει πραγματικά τι σκατολαός είμαστε ώρες ώρες) και τον Παπανικολάου (εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον πλανήτη του οφείλουν κάτι παραπάνω από την ευγνωμοσύνη τους, και η Σουηδική Ακαδημία του οφείλει ένα Νόμπελ, έστω και μεταθανάτιο). Κι αν πρέπει να καταλήξω σε έναν, λέω τον τελευταίο. Καλή η πολιτική, καλή η λογοτεχνία, αλλά όταν προσφέρεις τόσα για το ύψιστο αγαθό, την ανθρώπινη ζωή, δικαιούσαι να είσαι ο Πρώτος και Καλύτερος.

Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2009

Σοφός ο κόπανος ο Nietzsche

"Όταν κοιτάς την άβυσσο, τότε και η άβυσσος κοιτάει εσένα."
Αμφίδρομη σχέση η καταστροφή. Η κατρακύκλα. Ο πάτος. Βλέπεις τα πάντα γύρω σου να καταρρέουν και μαζί τους καταρρέουν και τα σωθικά σου, το μυαλό σου. Τι δεν πήγε καλά; Τι σκατά έκανα λάθος; Γαμώτο, ούτε να γράψω δεν μπορώ! Ξεκινάς με όνειρα, με ελπίδες, με σχέδια, μόνο και μόνο για να δεις το καζανάκι να τα τραβάει όλα προς την χαβούζα. Πάπαλα! Μόρτο! Τέρμα! Και κάθεσαι σα μαλάκας, με ένα χαμόγελο μέχρι τ'αυτιά, σαν ευτυχισμένο γαϊδούρι που δεν ξέρει τι του γίνεται, και αναρωτιέσαι τι δεν πήγε καλά, λες και το να αναρωτιέσαι είναι δείγμα σοφίας. Τι δεν πήγε καλά με την δουλειά μου; Τι δεν πήγε καλά με την γυναίκα που αγάπησα; Τι δεν πήγε καλά με τους φίλους που με στηρίξανε; Γιατί φτάσαμε ως εδώ; Σκατά, φίλε μου. Όλα ατμός είναι. Σκόνη. Και κάθεσαι και αναρωτιέσαι! Τίποτα δεν πήγε στραβά φίλε μου! Εσύ είσαι ο στραβός! Δεν πάει στραβά ο γιαλός, εσύ στραβά αρμενίζεις!
Όταν κοιτάς την άβυσσο, τότε και η άβυσσος κοιτάει εσένα. Και στέκεσαι στο χείλος του γκρεμού και κοιτάς κάτω, στο βάθος, και θες να πέσεις, αλλά κάτι σε βαστάει, κάτι σε εμποδίζει, το βάθος είναι γοητευτικό, όμορφο, θαυμάσιο, θες να φτάσεις εκεί, να δεις τι υπάρχει στον πάτο, σε τραβάει, σε καλεί, σαν πουτάνα που ανοίγει τα πόδια της στον παρθένο, μην αναρωτιέσαι...πήδα!
Τι σε κρατάει; Η ελπίδα; Ποιά ελπίδα; Πάει αυτή. Μας τελειώσε. Έμεινε κλεισμένη στο κουτί της Πανδώρας. Ακούς την ψιλή φωνούλα της από μέσα αλλά κανένας δεν κάνει τον κόπο να της ανοίξει. Και περιμένουμε. Κι όμως, ακόμα περιμένουμε. Τι περιμένεις ρε κόπανε; Να πάρεις αύξηση; Να έρθει κοντά σου και να ξεχάσει όλα τ'αλλα; Να γίνεις ο σταρ, ο ήρωας, το πρόσωπο της ημέρας; Κάτσε κάτω και βούλωστο. Τίποτα δεν πρόκειται ν'αλλάξει. Παρ'το χαμπάρι.
Όταν κοιτάς την άβυσσο, τότε και η άβυσσος κοιτάει εσένα. Σοφός ο πούστης ο Nietzsche. Ξέρετε κάτι; Την κοίταξα την άβυσσο. Και για να πω την αλήθεια, τρόμαξα!