Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2008

Η φιλοσοφία του καπνού

Κάθομαι, στρίβω ένα τσιγάρο, το ανάβω και παίρνω μια βαθιά ανάσα. Τσιγάρο...καπνός...κάπνισμα. Η ιεροτελεστία της νικοτίνης.
Δεν πάνε πολλές εβδομάδες που συναντήθηκα με την φίλη μου την Βίκυ. Ανάμεσα στα διάφορα "περί ανέμων και υδάτων", μου έδωσε μια παραγγελία. Να γράψω κάτι για το κάπνισμα. Η ίδια βρίσκεται σε εκείνη την ενδιάμεση φάση όπου θεωρητικά το έχεις κόψει, αλλά δεν θέλει και πολύ για να ξανακυλήσεις σ' εκείνον τον υπέροχο βούρκο που σε κάνει πολλές φορές να παίρνεις τους δρόμους στις τρεις τα μεσάνυχτα και να ψάχνεις ανοιχτό περίπτερο. Εκκολαπτόμενη δημοσιογράφος αυτή, στο στάδιο της αποτοξίνωσης, ψωνάρα τεραστίων διαστάσεων εγώ, ανθρώπινο φουγάρο, δεν άργησα να συμφωνήσω. Αν μη τι άλλο, είναι μια καλή ευκαιρία να ξεκολλήσω λίγο από την συγγραφική ανομβρία που με έχει κρατήσει μακριά από το blog εδώ και σχεδόν ένα μήνα.
Κι εδώ παρουσιάστηκε το πρώτο πρόβλημα, πρόβλημα που γίνεται αναπόφευκτο όταν έχεις να κάνεις με συγγραφή κατά παραγγελία: τι στο διάολο να γράψω; Στην συγκεκριμένη περίπτωση, το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι δεν κατάλαβα λέξη σχετικά με το τι ήθελε να γράψω - και έχω σοβαρούς λόγους να πιστεύω ότι ούτε η ίδια ήξερε. Το σίγουρο είναι ότι δεν ήθελε να γράψω για τα αρνητικά αποτελέσματα του καπνίσματος. Ούτε και για την ιστορική φύση του καπνίσματος. Επίσης, πιθανότατα δεν ήθελε και κάποια φιλοσοφική ανάλυση - αν υποθέσουμε ότι υπάρχει φιλοσοφία πίσω από το κάπνισμα. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να συνεχίσω και να δω τι θα βγει.
Ως κάπνισμα ορίζεται η εισπνοή του καπνού αποξηραμένων φυτών που καίγονται, και ανέκαθεν αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι του εκάστοτε κοινωνικοπολιτικού status quo. Η αρχική εφαρμογή του καπνίσματος είχε να κάνει με την θρησκεία και ιδιαίτερα την μελλοντολογία. Σαν συνήθεια, η πηγή της είναι η Αμερική και έχει καταγραφεί εδώ και περίπου πέντε χιλιάδες χρόνια. Μην μου πείτε τίποτα για την Πυθία - τούτη η τρελή δεν κάπνιζε τίποτα, απλά μάσαγε φύλλα δάφνης και μετά άρχιζε τις παλάβρες της. Σήμερα βέβαια δεν καπνίζουμε για να προβλέψουμε το μέλλον, αλλά καπνίζουμε για την επίδρασή του. Και δεδομένου ότι ο καπνός δεν είναι ναρκωτικό αλλά ευφορικό, ως κάπνισμα δεν νοείται η χρήση χασίς ή κρακ.
Από κει και πέρα, υπάρχει ποικιλία ως προς το μέσον του καπνίσματος. Η αρχαιότερη μορφή καπνίσματος γίνεται με την χρήση πίπας (παρακαλώ να μην αρχίσουν τα ανόητα σεξιστικά σχόλια), συνήθως πήλινης ή ξύλινης. Εδώ λίγη προσοχή: το τσιμπούκι είναι άλλο πράγμα από την πίπα (επαναλαμβάνω την προτροπή μου σχετικά με τα σχόλιά σας). Το τσιμπούκι είναι το καλάμι που χρησιμοποιείται για το τράβηγμα του ναργιλέ (λέγεται και μαρκούτσι) εξ'ου και η σύνθετη λέξη cibuk-oglan, που αναφέρεται στο παιδί που αναλάμβανε την προετοιμασία του ναργιλέ για τον θαμώνα, λέξη η οποία κατέληξε στην ελληνική απόδοση "τσογλάνι". Η πίπα λοιπόν είναι άλλο πράγμα. Όσο για το τσιγάρο, είναι ισπανικής προελευσης - cigar - και στην αρχή επρόκειτο για τυλιγμένα φύλλα αποξηραμένου καπνού. Αυτό το τελευταίο το ξέρουμε ως πούρο (μην τολμήσετε να αναφέρετε τον Bill Clinton) και απλά αναφέρεται στην καθαρότητα του καπνού. Η σημερινή μορφή του τσιγάρου είναι σχετικά πρόσφατη, μόλις του 18ου αιώνα.
Είναι γνωστές οι αρνητικές επιδράσεις του τσιγάρου. Πολλές από αυτές προέρχονται από τον καπνό, άλλες από το χαρτί. Προσωπικά καπνίζω στριφτά - Old Holborn Aromatic με Rizzla γλυκόριζα. Μπορεί να μην αλλάζει τίποτα, αλλά πρώτον είναι οικονομικότερο και δεύτερον, διασκεδάζω λίγο τις εντυπώσεις.
Πολλές φορές έχω έρθει αντιμέτωπος με αντικαπνιστές. Όντας κι εγώ στο παρελθόν ένας από αυτούς, τους καταλαβαίνω απόλυτα - μέχρι ενός σημείου όμως. Θα συμφωνήσω ότι το κάπνισμα βλάπτει. Θα συμφωνήσω ότι βλάπτει όχι μόνο εμένα, αλλά και αυτούς (όχι βέβαια στον ίδιο βαθμό, ό,τι και αν λένε για το παθητικό κάπνισμα). Θα φτάσω να συμφωνήσω και στο ότι είναι ενοχλητικό. Δεν θα συμφωνήσω όμως με την αντίδραση του αντικαπνιστικού ρεύματος, που αντιμετωπίζει τους καπνιστές περίπου σα να είναι λεπροί. Δεν ξέρω για σας, αλλά για μένα το τέσσερα επί τέσσερα αποθηκάκι που βλέπω σε πολλά μαγαζιά να πλασάρεται ως "χώρος καπνιστών", αποτελεί προσβολή.
Πολλές φορές μου έχουν ζητήσει να το κόψω. Δεν το κάνω για δύο λόγους: πρώτον, δεν μπορώ. Δεύτερον, δεν θέλω. Ό,τι και να συμβαίνει, πρόκειται για μια συνήθειά μου, μια αδυναμία μου, την οποία ζητώ να δεχτήτε. Όχι τίποτε άλλο, αλλά να μην αρχίσω να απαριθμώ τις εξαιρετικά ηλίθιες συνήθειες που έχετε πολλοί από σας.
Λοιπόν, Βικούλα, αυτό ήταν το post για το κάπνισμα. Δεν συνηθίζω να γράφω επί παραγγελία, και δεν προτίθεμαι να το κάνω στο μέλλον. Κι εσείς οι απανταχού αντικαπνιστές, χαλαρώστε λίγο. Υπάρχουν άλλα, σημαντικότερα προβλήματα από τον τύπο δίπλα σας που ανάβει τσιγάρο.