Την προφορά μου έδωσαν ελληνική

Το παρακάτω περιστατικό είχε λάβει χώρα μεταξύ της εξ αγχιστείας θείας μου Virginia Shevlaine, ιρλανδικής καταγωγής, καθηγήτριας Αγγλικής Φιλολογίας, και μιας κατα τα άλλα ευγενέστατης κυρίας, η οποία επιθυμούσε την εγγραφή του γιού της στο Φροντιστήριο Αγγλικής γλώσσας που η θεία μου διατηρούσε. Η εν λόγω επίδοξη πελάτισσα, θέλοντας προφανώς να κάνει επίδειξη της αγγλομάθειάς της (μην παρεξηγηθώ, τα αγγλικά της ήταν αρκετά αξιοπρεπή), υπέπεσε σε ένα τραγικό λάθος, το οποίο προκάλεσε μια αρκετά ευτράπελη παρεξήγηση: μπέρδεψε την προφορά.
Συγκεκριμένα, στην φράση "May I sit here, please?" ("Μπορώ να καθήσω εδώ, παρακαλω;"), πρόφερε το sit με παχύ "s", κάτι που σε έναν γηγενή ομιλητή ακούγεται ως "shit" (για να μην χρησιμοποιήσω την καθημερινώς χρησιμοποιούμενη μετάφραση των ελλήνων, θα το μεταφράσω ως απορρίματα), μια λέξη η οποία, στην θέση του ρήματος, μεταφράζεται ως "αφοδεύω". Φυσικά, η θεία μου, γλωσσομαθής η ίδια και αρκετά συνηθισμένη από το μακέλεμα της αγγλικής προφοράς στο στόμα των ελλήνων, έπιασε αμέσως το λάθος, όχι όμως και ο, παρών εκείνη την στιγμή, τρίχρονος γιός της, ο οποίος ξέσπασε σε έναν συνδυασμό γέλιου και αηδίας. Μετά την πανικόβλητη απομάκρυνσή του, η παρεξήγηση λύθηκε αισίως, με την αρχικά συγχυσμένη κυρία να δέχεται τις εξηγήσεις και, τελικώς, να εγγράφει τον γιό της (άλλος ένας ευτυχισμένος πελάτης).
Το παραπάνω περιστατικό δείχνει ξεκάθαρα το πρόβλημα που έχουν οι έλληνες στην χρήση μιας ξένης γλώσσας και ιδιαίτερα μιας γλώσσας της οποίας η προφορά παίζει ρόλο στο νόημα μιας λέξης. Φυσικά, το φαινόμενο παρατηρήται σε όλους όσους έχουν γλώσσες με διαφορετικούς τονισμούς και προφορές - για παράδειγμα, οι Γάλλοι μεταφέρουν το φαινόμενο του τονισμού της λήγουσας σε όποια γλώσσα και αν μιλούν, με αρκετά κακόηχα αποτελέσματα - αλλά επικεντρώνω την προσοχή μου στους έλληνες, καθότι έλληνας ο ίδιος. Στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχει διάκριση μακρών και βραχέων φωνηέντων - όσο κι αν θέλουν να μας πείσουν για το αντίθετο διάφοροι γλωσσαμύντορες "εθνικών" πεποιθήσεων και έτεροι λάτρεις του πολυτονικού - ούτε ιδιαίτερη διάκριση δασέων και ψιλών συμφώνων (εκτός, ίσως, ελαχίστων εξαιρέσεων). Εξαιτίας όμως διαφόρων επιρροών από άλλες γλώσσες, τέτοιες προφορές παρατηρούνται κατά τόπους, χωρίς όμως να σημαίνουν κάτι. Για παράδειγμα, σε πολλές περιοχές της επαρχίας, έχω παρατηρήσει να γίνεται χρήση του δασέως "σ" (παχύ "σ") εναλλακτικά με το "επίσημο" συρριστικό, χωρίς καμία διαφοροποίηση στο νόημα, ιδιαίτερα πριν από φωνήεν - φαινόμενο το οποίο, πιστεύω, είναι σλαβικής προελεύσεως. Παρόμοια, και ίσως πιό διαδεδομένο, παρατηρήται το δασύ "λ", κι αυτό μάλλον σλαβικό, το οποίο εκλαμβάνεται από τύπους Κολονακιώτικης ιδιοσυγκρασίας σαν δείγμα "βλαχιάς" ή "επαρχίας", φαινόμενο αρκετά υποτιμητικό και για τους κατοίκους της επαρχίας και για τους Βλάχους. Και να μην αναφερθώ στο συρώμενο "λ" (πολύ πιθανό τούρκικης καταγωγής) των Βορειοελλαδιτών το οποίο ουκ ολίγες φορές έχει γίνει αντικείμενο χλευασμού και σκωπτικών σχολίων από τους "Νότιους". Τέτοια φαινόμενα μεταφέρονται στην χρήση ξένων γλωσσών από έλληνες, με συχνά τραγελαφικά αποτελέσματα.
Υπάρχει όμως και μια ακόμη πλευρά στο όλο ζήτημα, όχι πρακτική αλλά, θα έλεγα, ιδεολογική. Φαίνεται ότι έχουμε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα στην εκμάθηση και χρήση της ενδεδειγμένης προφοράς μιας ξένης γλώσσας, όχι εξαιτίας πρακτικών διαφορών, αλλά εξαιτίας καθαρά ψυχολογικής και ιδεολογικής στασιμότητας. Κλασικό παράδειγμα η προφορά της γαλλικής γλώσσας η οποία, αν και απολύτως απαραίτητη, απορρίπτεται με συνοπτικές διαδικασίες ως... αμφιβόλου αρρενωπότητας. Το ίδιο πρόβλημα, αν και σε μικρότερο βαθμό, το έχουν και οι άγγλοι, αλλά για τελείως διαφορετικούς λόγους - σωβινιστικούς ως επι το πλείστον. Αντίστοιχα, η προφορά της αγγλικής γλώσσας πολλές φορές ερμηνεύεται ως δείγμα υπεροψίας, φαινόμενο το οποίο αναμφισβητητα οφείλεται στην ύπαρξη της Standard English και στην σύνδεσή της με, υποτίθεται, εκπαίδευση ανωτέρου επιπέδου - για όσους απορείτε, η Standard English είναι κάτι αντίστοιχο με την δική μας Καθαρεύουσα και είναι πλέον παρελθόν. Σε μικρότερο βαθμό, στο άκουσμα της γερμανικής γλώσσας το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό είναι ο Hitler και οι λαοσυνάξεις της Νυρεμβέργης ( υπό την υπόκρουση στρατιωτικού βηματισμού) ενώ, όταν ακούμε Ιταλό ή νομίζουμε ότι μας κάνει καμάκι ή ότι ανήκει στην Cosa Nostra.
Επαναλαμβάνω ότι τέτοια φαινόμενα δεν είναι αποκλειστικά ελληνικά. Παρόμοια αντιδρούν, μερικές φορές, και οι ξένοι στο άκουσμα της ελληνικής γλώσσας. Για παράδειγμα, πολλοί Σκανδιναυοί, όταν ακούν ελληνικά, τους φαίνεται σαν ένα στακάτο "τακ-τακ-τακ", κάτι σαν χαλίκια που κατρακυλούν σε καλντερίμι , ενώ σε παρόμοια ερώτηση, γνωστός μου άγγλος τα περιέγραψε σαν "ιταλικά με γεμάτο το στόμα". Επίσης, δεν είναι σπάνιο να μπερδεύεται η γλώσσα μας με τα ισπανικά ή τα αραβικά. Όλα αυτά οφείλονται στις φωνητικές ιδιαιτερότητες της ελληνικής γλώσσας - γλωσσολογικά, η μόνη γλώσσα της Ινδοευρωπαϊκής οικογένειας που πλησιάζει κάπως είναι η αρμενική - καθώς και στις απειράριθμες επιρροές που έχει δεχθεί από άλλες γλώσσες.
Αυτό που θέλω να αναδείξω είναι ότι η προφορά μιας ξένης γλώσσας είναι απαραίτητη για την σωστή χρήση της και επ'ουδενί δεν αποτελεί ένδειξη ιδιοσυγκρασίας ή ψυχολογικής κατάστασης. Την επόμενη φορά λοιπόν που κάποιος σας μιλήσει γαλλικά με την γαλλική προφορά, μην νομίσετε ότι είναι gay. Και, επειδή είναι πιό πιθανό να γνωρίζετε αγγλικά παρά γαλλικά ή γερμανικά, μην διστάσετε να χρησιμοποιήσετε την αγγλική προφορά. Τουλάχιστον, θα ακούγεστε πολύ καλύτερα από τον Πρωθυπουργό μας, όταν μιλάει σε ξένους.