Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2007

Der Untergang

Υπήρξαν πολλές απόπειρες - και πέρασαν πολλές ώρες - μέχρι να σκεφτώ μια εισαγωγή για ένα post στην "Πτώση" του Oliver Hirschbiegel, ώσπου κατάλαβα κάτι. Καμία εισαγωγή δεν είναι αρκετή για μια ταινία σαν αυτή. Ακόμη νοιώθω την ανατριχίλα στην πλάτη μου, ακριβώς έτσι όπως την ένοιωσα την πρώτη φορά που την είδα, ακόμη προσπαθώ να βρω λέξεις αλλά μένω άφωνος, έτσι όπως έμεινα άφωνος όταν, μετά από το τέλος των credits, πάτησα το play για μια ακόμη φορά. Το μόνο που μου έρχεται στο μυαλό είναι να παραφράσω την ατάκα του Bruce Sterling όταν έκανε την κριτική του για το "Neuromancer" του William Gibson: για κάτι τέτοιες στιγμές επινοήθηκε ο Κινηματογράφος!
Η ταινία βασίζεται σε δυο βιβλία: το "Inside Hitler's Bunker" του Joakin Fest (απλά έξοχο!) και τα απομνημονεύματα της Traudl Junge-Hubs ("Until The Final Hour: Hitler's Last Secretary"), της τελευταίας ιδιαιτέρας γραμματέως του Hitler και μιας από τις ελάχιστες γυναίκες που βγήκαν ζωντανές από το καταφύγ
ιο του Reichstag στην Wilhemstrasse, κατά την εισβολή του Κόκκινου Στρατού στο Βερολίνο. Η ταινία ξεκινά στις 20 Απριλίου 1945 (55α γενέθλια του Hitler) και τελειώνει στις 30 Απριλίου 1945, με την αυτοκτονία του. Μέσα σ'αυτές τις δέκα ημέρες το Γ' Ράιχ καταρρέει, ο Hitler μεταβάλλεται από στυγνό δικτάτορα σε ψυχολογικό ράκος, ένας ολόκληρος κόσμος διαλύεται με πάταγο ανάμεσα στα καπνισμένα ερείπια του Βερολίνου, παράλληλες ιστορίες - ένας πατέρας ψάχνει τον γιο του στα απομεινάρια του Συντάγματος της Χιτλερικής Νεολαίας, ένα 14χρονο κορίτσι πείθει τον Λοχαγό της να την σκοτώσει για να μην πέσει στα χέρια των Ρώσων, η Magda Goebbels δολοφονεί τα έξι της παιδιά με δηλητήριο - συμπληρώνουν τον παραλογισμό ενός καθεστώτος που δεν μπορεί να δεχθεί ότι όλα τελείωσαν.
Στον ρόλο της Traudl Junge βρίσκουμε την Alexandra Maria Lara. Μάλλον άγνωστη στην χώρα μας αλλά με πλούσια φιλμογραφία στον Γερμανικό Κινηματογράφο, η μόλις 29 χρονών, Ρουμάνικης καταγωγής Alexandra παίζει
τον ρόλο της με μια ηρεμία η οποία, εν μέσω του χάους που εκτυλίσσεται γύρω της, καταφέρνει να σε καθηλώσει. Μια νεαρή κοπέλα που βρίσκεται ξαφνικά στο στόμα του λύκου, χαμένη, μπερδεμένη ως προς την ιδεολογία της αλλά ρεαλίστρια ως προς τα γεγονότα, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στον θαυμασμό της για τον δικτάτορα και στο ένστικτο της επιβίωσης.Στο τέλος, όταν η πολυπόθητη λύτρωση έρχεται, αναστενάζει με ανακούφιση, αλλά δεν καταφέρνει να συγχωρήσει τον εαυτό της για τα λάθη της που θα την ακολουθούν για πάντα.
Περιττός κάθε σχολιασμός για τον κορυφαίο Bruno Ganz και την ερμηνεία του ως Hitler.
Μπροστά σε τέτοιες ερμηνείες, το Όσκαρ χάνει εντελώς το νόημά του. Με απίστευτο πάθος και δυναμική, ο δικτάτορας ζωντανεύει μπροστά σου, σου παγώνει το αίμα, σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό με τις εμμονές του και τα κενά ιδεολογήματα του. Όταν όλα γύρω του καταρρέουν, δεν μπορεί, δεν έχει την ικανότητα να καταλάβει που έχει κάνει λάθος. Στην πτώση του, παρασέρνει τους πάντες γύρω του, όλους όσους ορκίστηκαν στο όνομά του. Η ψυχολογική του κατάρρευση σηματοδοτεί το τέλος ενός οράματος, του οράματος ενός ψυχοπαθούς. Και στο τέλος, όταν το μόνο που έχει μείνει είναι ο απόηχος του τελευταίου πυροβολισμού, καταλαβαίνουμε την απλή και σοκαριστική αλήθεια: δεν ήταν ο Διάβολος, δεν ήταν ο Σατανάς προσωποποιημένος. Ήταν απλά ένας άνθρωπος.
Σε μικρότερους ρόλους, ανατριχιαστικά παγερή η Corrina Harfouch (παλιά καραβάνα στη Γερμανία) στον ρόλο της Μήδειας - Magda Goebbels, θανατηφόρος ο Ulrich Matthes σαν Joseph Goebbels και ο διεθνής Thomas Kretshmann ( μπορεί να τον θυμάστε στον "Πιανίστα" ή στο "King Kong" του Peter Jackson) στον ρόλο του Ταγματάρχη Hermann Fegelein - μια από τις πιό διχασμένες προσωπικότητες των SS.
Η σκηνοθεσία του Oliver Hirschbiegel ( "The Experiment" ) κινείται ρεαλιστικά, χωρίς υπερβολές και έντονες σκηνές δράσεις, αλλά με βάθος στους χαρακτήρες και στην ψυχολογία τους, ξεφεύγοντας έτσι από Χολιγουντιανές συνταγές
που θέλουν τους Ναζί να είναι μόνο οι "κακοί", τα "τέρατα" και τίποτε άλλο. Είναι λανθασμένη η εντύπωση ότι ο Hirschbiegel θέλει να τους συμπαθήσουμε. Θέλει να τους δούμε σαν ανθρώπους, σαν οικογενειάρχες, με φίλους και με εχθρούς, όπως ακριβώς κι εμείς, με τα λάθη τους και με τις αδυναμίες τους. Όχι σαν κάτι το μυθολογικό, το φανταστικό, αλλά σαν απτή πραγματικότητα. Ίσως έτσι καταλάβουμε τι ήταν αυτό που τους οδήγησε στην μεγαλύτερη φρικαλεότητα της σύγχρονης Ιστορίας.
Είναι ελάχιστες οι φορές που ένας λαός βρίσκει το θάρρος να κοιτάξει κατάματα τις μαύρες σελίδες της Ιστορίας του και να παραδεχθεί ότι, ναι, είναι δικές του, παιδιά του. Η "Πτώση" είναι σίγουρα μια από τις στιγμές αυτές. Μην την δείτε έχοντας την εντύπωση ότι θα δείτε απλά μια ταινία. Πιστέψτε ότι θα δείτε ένα
απλό, ειλικρινές μάθημα Ιστορικής Μνήμης. Έτσι θα μπορέσετε να την κατανοήσετε καλύτερα.










Βαθμολογία................................10/10 (Και λίγο είναι)


International Movie Database: http://www.imdb.com/title/tt0363163/

Trivia: Η πραγματική Traudl Junge δεν κατάφερε να είναι στην πρεμιέρα της ταινίας το 2002 στο Μόναχο, λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας. Ο υπεύθυνος φωτογραφίας της ταινίας την επισκέφθηκε αργότερα στο νοσοκομείο, και την πληροφόρησε για την τεράστια επιτυχία. Σύμφωνα με φήμες, η απάντησή της ήταν :" Επιτέλους, το έργο μου ολοκληρώθηκε. Τώρα μπορώ να αναπαυτώ.". Λίγες ώρες μετά, πέθανε ήσυχα στον ύπνο της, στις 10 Φεβρουαρίου 2002, σε ηλικία 82 ετών.

3 σχόλια:

  1. Πάντως είχα ακούσει ότι η ταινία ξεσήκωσε αντιδράσεις, γιατί ορισμένοι θεώρησαν ότι ο Χιτλερ παρουσιάζεται πολύ ανθρώπινος και αυτο εκλεμβάνεται ως προσπάθεια αθώωσής του. Φυσικά ολα αυτά είναι υπερβολές. Αλλα η ανάγκη μας να δαιμονοποιούμε το κακό είναι τόσο μεγάλη, που αρνούμαστε ότι ακόμα και εγκληματίες σαν τους Ναζι είχαν ανθρώπινες πλευρές. Η ταινία έξοχη! Ο Bruno Ganz με την ερμηνεία του αποδεικνύει την "ανεπάρκεια" των όσκαρ και μάλλον δικαιώνει όσους υποστηρίζουν ότι τα χρυσα αγαλματίδια δίνονται κατα παραγγελία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. αχ βρε geysser πάλι μέσα έπεσες. Η ταινία ανήκει στο τοπ 10 των αγαπημένων μου και δε χρειάζεται να πω περισσότερα, έκανες πλήρη ανάλυση...

    fidelio νομίζω πως η ταινία ήταν όσο πιο αντικειμενική γινόταν για τον Χίτλερ και το καθεστώς του. Επίσης να πω πως σε ένα ντοκυμαντερ είχα δει πως οι δυο προηγούμενες ερωμένες του πριν την Μπράουν είχαν αυτοκτονήσει γιατί της παράτησε... αυτό λέει πολλά για το αν ο Αδόλφος ήταν ζεστός και στοργικός με τους δικούς του ανθρώπους (κουτσομπολιό: επίσης υπάρχουν σοβαρές υποψίες απο τους τότε υπηρέτες του πως ήταν εντελώς ανίκανος σεξουαλικά!!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. fidelio...
    Γεγονός είναι ότι ανάμεσα στους Ναζί, υπήρχαν και άνθρωποι σοβαροί και λογικοί. Αν βρεις, διάβασε το μνημόνιο του Μπασδέκη για την σφαγή στο Δίστομο σχετικά με μια τέτοια περίπτωση.Και υπάρχει και ο Wilm Hossenfeld, Ταγματάρχης των SS στην Βαρσοβία, τον οποίο βλέπουμε στον "Πιανίστα" του Roman Polanski.

    zekia...
    Πολλά έχουν γραφτεί για τις...ανωμαλίες του Hitler.Αντικαπνιστής και χορτοφάγος μέχρι τρέλας, σεξουαλικά ανίκανος και άρρωστος από σύφιλη-ακόμα και το ότι είχε μόνο έναν όρχι! Πόσα από αυτά ισχύουν και πόσα είναι υπερβολές, μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή